نبود الگوي کشت، بسته‌بندي نامناسب، عدم شناسايي بازارهاي جديد در کنار بي‌توجهي مسئولان دست‌به‌دست هم داده تا قطب سيب توليدي کشور مشتري نداشته باشد.
آذربايجان غربي سالانه با توليد افزون بر يک‌ميليون و ۳۰۰ هزار تن سيب سهم ۴۵ درصدي سيب توليدي و قطب اول کشور را از آن خود کرده اما اين افزايش توليد باوجود مرغوبيت و کيفيت بالا نه‌تنها سودي براي اقتصاد کشاورزي و باغداران استان نداشته بلکه به يکي از دغدغه‌هاي اصلي مسئولان تبديل‌شده است.
سریال تکراری سیب آذربایجان غربی؛ سریالی که پایان آن کام باغداران را تلخ می‌کند و حسرت هدر رفت آب و سرمایه‌های ملی برای استان به‌جا می‌گذارد.
نزدیک دو دهه است ۴۰ درصد از سیب صنعتی آذربایجان غربی قطب تولید این محصول استراتژیک کشور به دلیل بی‌تدبیری مسئولان برای ساماندهی آن نه‌تنها موجب ایجاد مشکلات اقتصادی و بهداشتی در کشور شده بلکه تبدیل به یک چالش بین‌المللی نیز شده است.
آذربایجان غربی سالانه با تولید افزون بر یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تن سیب سهم ۳۰ تا ۴۵ درصدی سیب تولیدی و قطب اول کشور را از آن خود کرده اما این افزایش تولید باوجود مرغوبیت و کیفیت بالا نه‌تنها سودی برای اقتصاد کشاورزی و باغداران استان نداشته بلکه به یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان تبدیل‌شده است.
استان آذربایجان غربی در حال حاضر از لحاظ مقدار کشت و تولید سیب درختی، رتبه نخست را در کشور به خود اختصاص داده است.
کرامتی با بیان اینکه ارقام غالب محصول سیب منطقه از ارقام سیب‌های زرد و قرمز لبنانی موسوم به گُلدِن و رِد دِلیشز می باشد، اضافه کرد : مابقی را ارقام تابستانه و ارقام خارجی از جمله گرانی اسمیت، رد استارکینگ ، گالا و دلباراستیول تشکیل می دهد.
این مسئول با بیان اینکه سیب از مهمترین محصولات باغی آذربایجان غربی است، افزود: باغ‌های سیب در همه شهر‌های استان وجود دارد، ولی ارومیه با اختصاص حدود ۴۵ درصد از این باغ‌ها در رتبه اول و شهر‌های سلماس، مهاباد، اشنویه، نقده و میاندوآب در ردیف‌های بعدی قرار دارند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی، مشکل بازار پس از تولید را چالش بزرگ بخش کشاورزی آذربایجان غربی عنوان کرد که همه ساله با فرا رسیدن فصل برداشت محصولات از جمله سیب شاهد آن هستیم و ابراز امیدواری کرد، در سال جاری نیز روند صادرات سیب درختی نیز پر رونق‌تر از سال گذشته ادامه داشته باشد.
افزایش میزان تولید سیب در سایه ی بی توجهی ها
صادقی معاون هماهنگی اموراقتصادی استاندار آذربایجان غربی ، با اشاره به افزایش میزان صادرات سیب در استان می‌گوید: با سیصد هزارتن افزایش میزان سیب تولیدی استان در سال جاری، از مرز یک میلیون و پانصد هزار تن می‌گذرد.
صادقی ادامه داد: امسال، گرمای زود رس هم باعث شد تثاژ سیب صنعتی بیشتر شود و بیش از ۱۵۰ هزار تن سیب زیر درختی و یا صنعتی تولید شود.
از طرفی هم جهاد کشاورزی آذربایجان غربی هشدار دارد باغداران در امر برداشت محصول سیب درختی تسریع کنند.
وحدت معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی این استان می‌گوید: با توجه به نظر محققان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان، به علت تغییرات اقلیمی و شرایط آب و هوایی در سال جاری، تاریخ رسیدگی فیزیولوژیکی محصول سیب درختی، زودتر از موعد مقرر اتفاق افتاده است.
در روز‌های اخیر از جاده‌های شهر‌های آذربایجان غربی که گذر کنیم شاهد اتلاف هزاران تن سیب و میوه تولیدی استان هستیم که به‌صورت تلی انبارشده در انتظار خرید به قیمت ناچیز هستند
باغداران می‌گویند کارخانجات کنسانتره سیب زیر درختی یا صنعتی را نمی‌خرند، اما تا قیمت تضمینی خرید سیب زیر دختی را کاهش دهند.
از سوی دیگر باغداران می‌گویند: با وجود اعلام نرخ هزار و ۵۰۰ تومانی برای هرکیلو سیب صنعتی، کارخانجات از هزار و ۲۵۰ تومان هم بیشتر نمی‌خرند.
شاشانی مدیر یکی از واحدهای تبدیلی با اشاره به این مشکل می‌گوید:با توجه به گرمای زودرس امسال باغداران برداشت سیب را ۲۰ روز زودتر شروع کردند و به این دلیل برنامه کاری کارخانجات و واحدهای تولیدی با مشکل مواجه شده است.
قیمت خرید توافقی سیب صنعتی ۱۵۰۰ تومان
محمد مهدی شهریاری استاندار آذربایجان غربی در جلسه بررسی خرید توافقی سیب صنعتی قیمت خرید توافقی سیب صنعتی را ۱۵۰۰ تومان بیان کرد و گفت: علاوه بر اینکه از کارخانجات کنسانتره درخواست داریم تا از خرید سیب‌های کنار جاده‌ای که به صورت غیر بهداشتی نگه داری می‌شوند خودداری کنند، باغداران نیز محصول سیب زیر درختی خود را مستقیم به کارخانجات و یا جایگاه‌های قانونی به فروش برسانند.
شهریاری با بیان اینکه نگه داری و دپوی سیب زیر درختی در کنار جاده‌ها و در میان گِل و لای علاوه بر تبعات بهداشتی، موجب تخریب چهره شهر نیز می‌شود، افزود: هدف نهایی در تعیین قیمت توافقی برقراری یک رابطه عادلانه در عرضه و تقاضا جهت حمایت از کشاورزان است.
وی با اشاره به اینکه نباید دسترنج یکساله کشاورزان به جیب برخی دلالان و واسطه‌ها برود، ادامه داد: جهاد کشاورزی باید علاوه بر اعلام عمومی محل جایگاه‌های جمع آوری قانونی، بستر دریافت مجوز برای ایجاد ایستگاه‌های جمع آوری قانونی را نیز تسهیل و تسریع بخشد تا بر تعداد این مراکز افزوده شود.
استاندار آذربایجان غربی از اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز درخواست کرد تا طبق قانون با ایستگاه‌های غیرقانونی جمع آوری خرید سیب صنعتی برخورد کند.
کرامتی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان نیز با بیان اینکه انباشت سیب در کنار جاده‌های استان ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود، اظهار کرد: از پارسال مراکزی مجوز دریافت کردند تا در زمینه جمع آوری بهداشتی سیب زیر درختی اقدام کنند که امسال ۸۲ مرکز خرید، کار خرید را بر عهده خواهند داشت که شامل ۴۰ مرکز متعلق به سازمان تعاون روستایی، ۳۰ مرکز بخش خصوصی دارای مجوز از سازمان جهاد کشاورزی و ۱۲ سردخانه ذخیره سازی میوه است.
کرامتی با توجه به اینکه حریم جاده‌ها با انباشت سیب‌های صنعتی اشغال و منجر به ایجاد مشکلات بهداشتی و بد منظر شدن حریم جاده‌ها می‌شود، لازم است دستگاه‌های مربوطه نسبت به پاکسازی جاده‌ها و رفع این موضوع با جدیت بیشتراز سال‌های گذشته مساعدت و همکاری لازم را انجام دهند.
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان غربی بیان کرد: می‌توان محصول سیب زیر درختی صنعتی در مراکز بهداشتی و مجوز دار را به نحو بهینه و بهداشتی برای مدت زمان بیشتری نگهداری کرد چرا که نگهداری مواد اولیه در شرایط استاندارد موجب تولید محصول با کیفیت می‌شود.
سیب هایی که همچنان آواره جاده ها هستند!
رئیس اتحادیه بارفروشان میوه و تره بار شهرداری ارومیه می گوید: متاسفانه امسال نیز شاهد فروش سیب در کنار جاده ها هستیم و منع فروش سیب صنعتی در کنار جاده ها فقط در حد شعار بوده و برخوردی با آنها نمی شود.
وی ادامه داد:قیمت تضمینی که دولت برای خرید سیب اعلام کرده ۱۲۵۰ تومان است. متاسفانه کارخانجات به این قیمت پایبند نیستند و سیب صنعتی را با قیمت ۸۵۰ تومان خریداری می کنند.
رئیس اتحادیه بارفروشان میوه و تره بار شهرداری ارومیه افزود:دولت باید بانظارت بر بازار جلو این سودجویی ها و تخلفات را گرفته و علت نخریدن سیب صنعتی با نرخ مصوب دولت را جویا شده و کمک حال کشاورزان باشد.
اما این سیب نه تنها در داخل کشور بلکه برای صادرات نیز با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. با توجه به تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار تنی سیب درختی در استان از این میزان بیش از یک میلیون تن سیب درجه یک و با کیفیت سهم صادرات است.زیرساخت صادرات شامل واحدهای سورت و بسته بندی و کامیونهای یخچالدار در استان وجود ندارد و این صادرات سیب و هر محصولی را با مشکل مواجه کرده است.
قطب تولید سیب کشور هنوز واحد سورتینگ و بسته بندی ندارد
یوسف طه با بیان اینکه زنجیره تولید و صادرات سیب در استان کامل شده، اما کارشکنی مسئولان مانع راه اندازی اش می‌شود افزود: یک واحد سورت و بسته بندی در حال ساخت است که دو ساله نیمه کاره مانده اگر راه اندازی شود روزانه قادر به صادرات ۲۰۰-۲۵۰ تن است.
بهنام تاج الدینی نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی می‌گوید:اگر واحد بسته سیب در استان راه اندازی شود هم بهره وری و تولید در واحد سطح افزایش می‌یابد و هم باعث کاهش ضایعات می‌شود.
تاج الدینی با بیان اینکه سال گذشته، ۸۸۵ هزار تن سیب درختی به کشورهای خارجی صادر شد که حدود ۷۰ درصد از این میزان محصول تولیدی استان از آذربایجان غربی بود که ۳۲۶ میلیون ارز آوری برای کشور داشت که باید تمهیدات لازم برای توسعه صادرات محصول سیب در بازارهای جهانی فراهم شود.
او ادامه داد:موانع داخلی قیمت تمام شده تولید را افزایش داده و صادرات را سخت تر کرده است اما این تنها مشکل موجو نیست.
بزرگترین بازارهای صادرات سیب استان کشورهای هندوستان پاکستان و روسیه است و اما در کنار این همه مشکلات؛ مسایل سیاسی هم مانع بزرگی برای صادارت سیب استان شده است.
کرامتی رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید:مسائل سیاسی کشور افغانستان بخشی از بازار را تحت الشعاع قرار داده است.
یوسف طه صادر کننده سیب می‌گوید:کشور افغانستان دروازه ما برای صادرات به چندین کشور بود که از ۴۵۰ هزار تن صادرات ۴۰ درصد آن از مرزهای کشور افغانستان ترانزیت و صادر می شد.
این صادر کننده سیب ادامه داد:علاوه بر بازارهای شرقی دربازار‌های غربی و حاشیه خلیج فارس هم مشکلاتی وجود دارد
یوسف طه می‌گوید: کیلویی دو هزار و ۵۰۰ تومان حقوق گمرکی به دولت عراق پرداخت می‌کنیم تا بتوانیم این محصول را در بازارهای عراق بفروشیم.
آقابالازاده یکی دیگر از صادرکنندگان محصولات کشاورزی استان با اشاره به مشکلات صادرات سیب می‌گوید:می گویند برند ایران و ارومیه باید از روی سیب های تولیدی استان پاک شود و به نام کشور دیگری صادرات انجام شود و سیبی که تا سال گذشته با نام ایران و حتی برند ارومیه صادر می‌شد بدون برند و بدون هویت صادر می‌شود.
گره خوردن سیب و سیاست به اینجا ختم نمی‌شود
کرامتی رئیس جهاد کشاورزی استان می‌گوید:اگر امسال هم نتوانیم مشکلات و موانع صادراتی را حل کنیم مثل سال گذشته که به دلیل کرونا و جنگ قفقاز بازار اوراسیا را از دست دادیم امسال هم با این مشکل مواجه خواهیم شد و مازاد تولید استان در سردخانه‌ها انبار می شود.سالانه حدود ۷۰ میلیون تن سیب در جهان تولید می‌شود که کشور چین اولین تولیدکننده این میوه محسوب می‌شود و ایران با تولید دو میلیون ۸۰۰ هزار تن در سال گذشته چهارمین رتبه تولید این محصول را به خود اختصاص داد.
هرسال نه‌تنها بازار سیب بلکه بازار بسیاری از محصولات باغی گرفتار مشکلات پس از تولید است در این میان کشاورزان و باغداران باوجود رنج یکساله بیشتر از این چرخه تولید تا توزیع متضرر می‌شوند و هیچ برنامه اصولی برای حل این معضل از سوی دولت تدبیر نشده است.
