آذربایجان غربی با ۸۰۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی و تولید سالانه ۶.۸ میلیون تن فرآورده کشاورزی به یکی از استانهایی تبدیل شده که محور اقتصادش بر مدار کشاورزی می‌چرخد.

اما این موضوع بدون یک برنامه جامع و سند زیربنایی و راهبردی سال هاست که کج‌دار و مریز مدیریت می‌شود و هر سال بیشتر از سال قبل بر چالش‌های آن افزوده می‌شود درحالی که برای دستیابی به کشاورزی پایدار با حداکثر بهره وری از منابع تولید نیازمند یک نقشه راهبردی و یک برنامه و چشم انداز اساسی است که تا کنون در این استان یا طراحی و تدوین نشده یا در صورت تدوین به مرحله اجرا نرسیده است.

چالش های سیب درختی در آذربایجان غربی که همه ساله مانند یک زخم کهنه برپیکره کشاورزی و اقتصاد استان سرباز می‌کند، نشات گرفته از همین موضوع اساسی و نبود یک سند جامع است که از مرحله تولید تا عرضه و صادرات مسیر راه را ترسیم و تمامی عوامل تولید و صادرات را در این مسیر هدایت و راهنمایی کند.

مسوولان اجرایی و کارشناسان و بخش خصوصی هریک در این زمینه نظراتی دارند که در این میان تدوین سند جامع سیب و تشکیل کمیته دائمی برای این محصول در کنار اصلاح الگوی کشت مهمترین نسخه ای است که میتوان برای این چالش اقتصادی پیچید.

سند جامع سیب در آذربایجان غربی تدوین می شود

استاندار آذربایجان غربی با اشاره به تشکیل کمیته سیب در معاونت اقتصادی استان، تدوین سند جامع سیب را یکی از ضروریات این بخش بیان کرد و گفت: مهمترین وظیفه این کمیته، تدوین سند جامع بهره برداری مناسب از محصول سیب استان از تولید، فراوری، بازاریابی و تجاری سازی است.

محمدصادق معتمدیان در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: ۸۵۰ هزار تن از سیب تولیدی استان از ابتدای سال جاری تاکنون به شکلهای مختلف جذب واحدهای صنایع تبدیلی، بازارهای داخلی و به کشورهای مختلف صادر شده است.

وی با بیان اینکه امسال یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن محصول سیب در آذربایجان غربی تولید شده است ادامه داد: با تدابیر انجام شده در استان از این میزان تولید، ۳۵۰ هزار تن به صورت سیب درجه سه و صنعتی توسط کارخانجات صنایع تبدیلی خریداری و جذب شده است.

استاندار آذربایجان غربی، ادامه داد: ۵۰۰ هزار تن از سیب تولید استان نیز تاکنون به شکلهای مختلف جذب بازارهای داخلی و به کشورهای مختلف صادر شده است.

ارزش سیب صادراتی آذربایجان غربی به ۵۳ میلیون دلار رسید

استاندار آذربایجان غربی با اشاره به افزایش میزان صادرات سیب استان در ۹ ماهه گذشته سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، گفت: امسال میزان صادرات سیب استان با حدود هفت برابر رشد نسبت به سال گذشته، به ۱۹۵ هزار تن به ارزش ۵۳ میلیون دلار رسیده است.

وی بیان کرد: در مدت مشابه سال قبل فقط ۲۳ هزار تن سیب به ارزش هفت میلیون دلار از گمرکات استان صادر شده بود و این نشان دهنده عزم جدی در استان برای رفع موانع موجود برای صادرات این محصول استراتژیک است.

معتمدیان همچنین با تاکید بر ضرورت برنامه ریزی برای صادرات ۵۰۰ هزار تن سیب موجود در ۴۰۰ سردخانه استان تا پایان سال جاری، افزود: با حضور مدیران وزارت جهاد کشاورزی و صمت در آذربایجان غربی و رایزنی های انجام شده، بخشی از سیب موجود در سردخانه های استان به عنوان میوه شب عید خریداری خواهد شد.

وی با اشاره به ضرورت حمایت از روند صادرات سیب آذربایجان غربی به عنوان یکی از محصولات مهم و استراتژیک ادامه داد: با استفاده از سیستم حمل و نقل هوایی و حمایت دولت از این سیستم روند صادرات سیب استان به کشورهای مختلف دنیا تسریع و شتاب می یابد.

استاندار آذربایجان غربی با اشاره به وجود برخی مشکلات از جمله مشکلات موجود در قرنطینه و افزایش تعرفه های گمرکی در روند صادرات به کشور افغانستان نیز گفت: این مسئله را از طریق نماینده عالی دولت در امور افغانستان در حال رایزنی و پیگیری هستیم.

معتمدیان همچنین از دعوت سفیر هندوستان برای حضور و بازدید از زیرساخت های آذربایجان غربی برای افزایش مناسبات اقتصادی، تجاری و افزایش ظرفیت های صادراتی استان به کشور هندوستان خبر داد و افزود: این کشور می تواند به عنوان یکی از بازارهای صادراتی سیب استان تبدیل شود.

تغییر الگوی کشت با استفاده از ارقام تجاری زودرس و میان رس

حدود ۵۰ هزار هکتار از مساحت ۱۲۰ هزار هکتاری باغ های آذربایجان غربی سیب درختی است که با احتساب نهالهای نابارور میتوان آن را به ۶۰ درصد تعمیم داد این میزان سطح زیر کشت همراه با افزایش تولید نیز در آینده خواهد بود که با توجه به مشکلات صادراتی که در ۶ ماهه دوم سال بروز می کند نیازمندیک برنامه ریزی برای مدیریت بهینه تولید است.

به عقیده رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی به سه دلیل اساسی مشکل صادرات سیب درختی حل نمی شود که مسایل فنی، مسایل اجتماعی و بازرگانی جزو این سه علت است.

اکبر کرامتی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه در بازده زمانی یکماهه در فصل برداشت بیش از ۱.۳ میلیون تن سیب درختی وارد بازار می شود گفت: این موضوع موجب یک فشار و آسیب جدی بر سیستم عرضه و تقاضا در استان می شود که تاثیر مستقیمی بربازار دارد.

وی معتقد است که این به معنی مازاد بودن سیب درختی استان نیست و بازار کشش جذب این میزان محصول رادارد ولی به علت افزایش ناگهانی موجودی بازار قدرت چانه زنی برای خریدار افزایش یافته و فروشنده مجبور است در برابر آن انعطاف نشان دهد.

وی پراکنش تولید در طی چهار ماه را با کشت ارقام تجاری زودرس و میان رس راهکار فنی و زیربنایی حل مشکل سیب درختی بیان کرد و گفت: سرعت در سرمایه گذاری و پیاده سازی این طرح در آذربایجان غربی بسیار کم است.

این کارشناس ارشد بخش کشاورزی و باغبانی ادامه داد: هم اکنون پیوند و اصلاح سرشاخه کاری از محل اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه در سطوح کوچک تا ۲۰۰ هکتار در این زمینه اجرا می شود و میتواند سود چشمگیری نیز برای باغداران به همراه داشته باشد.

وی بااشاره به اینکه ارقام تجاری انگور و میوه های هسته دار نیز در راستای تنظیم زمان عرضه و افزایش مدت آن وارد و ترویج می شود ادامه داد: تقلید کشاورزان از یکدیگر بدون توجه به توصیه های کارشناسان از مشکلاتی است که نیازمند همراهی رسانه ها و فرهنگ سازی برای رفع این مشکل هستیم.

وی درباره مشکلات اجتماعی در زمینه عرضه و صادرات سیب درختی گفت: امسال سیب تولیدی در استان به قیمت ۱۰۰ تا ۱۳۰ هزار ریال از قرار هر کیلو گرم صادر شده است ولی متاسفانه برخی افراد به علل متعدد با انتشار برخی فایلهای تصویری در فضای مجازی در زمینه عدم فروش سیب درختی موجب می شوند قیمت صادرات در بازارهای خارجی حتی تا ۵۰ درصد تقلیل یابد که مدیریت این فضا توسط رسانه ها می تواند تاثیر مطلوبی بر روند صادرات داشته باشد.

وی با اشاره به مسایل تجاری و بازرگانی نیز بیان کرد: زیر ساختهای تجاری استان آذربایجان غربی بسیار ضعیف است چه در زمینه بازاریابی و هدایت و شناسایی بازارهای هدف و چه درزمینه حمل و نقل سورت و بسته بندی این مشکلات به وفور به چشم میخورد.

روند صادرات برای تجار تسهیل شود

رییس اتحادیه صادرکنندگان میوه و تره بار آذربایجان غربی معتقد است که امسال به علت تغییرات سیاسی در افغانستان دولت طالبان تعرفه های گمرکی را در مرز دوغارون تا سه برابر برای هر کامیون حمل سیب افزایش و به ۱۲۰ میلیون تومان رسانده است.

جعفر نیکزاد با اشاره به کاهش صادرات سیب از سه هزار تن به روزانه هزار تن افزود: از سوی دیگر  مشکل تعهدات ارزی باعث شده تا از ۱۴۰ صادر کننده فعال استانی ۴۰ صادرکننده این اتحادیه فعلا در پیچ و خم تعلیق کارتهای بازرگانی سرگردان بوده و قادر به فعالیت تجاری نباشند.

وی بااشاره به اینکه هزینه حمل و نقل دریایی نیز افزایش یافته است گفت: میوه و تره بار جزو محصولات فساد پذیر هستند و لازم است که خط سبزی که بارها از مسوولان مربوطه برای صادرات درخواست شده است راه اندازی شود.

وی از جهاد کشاورزی نیز خواست تا در کنار گواهینامه قرنطینه بهداشت نسبت به صدور سریع گواهی سلامت برای پیوست به محصولات صادراتی نیز اقدامات انجام شود تا مشکلی در صادرات به روسیه دامنگیر تجار نشود.

نیکزاد به صادرات هوایی به عنوان یک راهکار دیگر برای رفع مشکل سیب درختی اشاره و بیان کرد: این نوع صادرات به کشورهای اوراسیا می‌تواند مفید باشد و تجار استان می‌توانند از یارانه ۵۰ درصدی در این زمینه بهره مند شوند هر چند تا کنون تجربه ای در این موضوع نداشتند.

وی ازکشاورزان خواست مطابق تقاضای بازار محصولات شناسنامه دار تولید کنند چرا که هدفگذاری کشورهای مقصد صادرات و همسایه واردات محصولات شناسنامه دار و با سموم حداقلی است.

از تمامی ظرفیتهای کشور برای صادرات سیب درختی استفاده شود

سیب درختی آذربایجان غربی از مبادی مختلف مرزی کشور از شرق و غرب گرفته تا پایانه های مرزی شمال و جنوب صادر می شود که به علت نبود سیستم جامع و کامل حمل و نقل به گفته کارشناسان، تجار همواره با مشکلاتی مواجه بوده اند و این مشکلات همه ساله تکرار می شود.

نایب رییس کمسیون کشاورزی اتاق بازرگانی آذربایجان غربی نیز با بیان اینکه این چالش ها بیش از یک دهه است در آذربایجان غربی رفع نشده، گفت: از تمامی ظرفیت های استانی و کشوری باید برای صادرات محصول سیب درختی استفاده شود و حمایت دولت از تاجران باید در راستای تشویق آنان انجام شود.

بهنام تاج الدینی ادامه داد: تحریم مهمترین مشکل تاجران است که موفق نمی شوند تعهدات ارزی خود را انجام دهند و این موضوع باید به صورت جدی حل شود.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی باید بسته های حمایتی برای تجار تدوین کند، ادامه داد: اختصاص مسیر سبز به صادرات میوه و تره بار، رفع مشکل صادرات به پاکستان و افغانستان و کشورهای دیگر و فرصت دادن تجار برای بازگرداندن ارز و استفاده از ظرفیت بندر چابهار باید موردتوجه مسوولان استان باشد.

آذربایجان غربی با تولید سالانه ۱.۲ میلیون تن سیب درختی رتبه نخست تولید سیب کشور را داراست که ۳۰ درصد آن به سیب صنعتی تبدیل می‌شود.