اکنون که استاندار محترم به عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی و نماینده ارشد دولت قصد سرکشی و رسیدگی نزدیک به مسائل و موضوعات مناطق پیرامونی شهر ارومیه را دارند برآن شدم تا به عنوان کسی که رنج کاستی‌ها و محرومیت‌های منطقه را زیسته و درک نموده است، برخی از مهم‌ترین مشکلات این منطقه پرظرفیت و کم برخوردار را خدمت استاندار و مجموعه زیر نظرشان خاطرنشان کنم تا اگر کوچک‌ترین روزنه‌ی امیدی به تلاش در جهت برآوردن این مشکلات باقی مانده باشد فردای روز در نزد وجدان خود راحت باشیم که روزی این مطالبات را که دیرزمانی است دچار بی‌تفاوتی و بی‌توجهی شده است گوشزد نمودیم و وظیفه و تکلیف شهروندی‌مان را ادا نمودیم.

بسیار عادی است که هر گاه از منطقه صومای برادوست یاد می‌شود ناخودآگاه ذهن‌ها به سوی منطقه مرزی سرو و گمرک آن معطوف می‌شود، گمرک سرو با همه ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که داردک هنوز نتوانسته است آنطور که می‌باید برای مردم منطقه چاره‌گشا، فایدمند و مثمرثمر باشد، این گذرگاه مرزی بعنوان راه ارتباطی به کشور ترکیه و اروپا بسیار بیشتر از وضعیت کنونی می‌تواند ظرفیت‌های نهفته‌اش به کار گرفته شود و نه تنها برای مردم منطقه بلکه برای بسیاری از سرمایه‌گذاران فرصت سرمایه‌گذاری و برای بسیاری از ساکنان منطقه و اطراف آن ایجاد اشتغال و کارآفرینی و درآمد پایدار _ که از اساسی‌ترین معضلات منطقه صومای برادوست است_ ایجاد کرده و در سایه رونق این گذرگاه مرزی بخشی از مشکلات اقتصادی چه در سطح منطقه و چه در سطح کشوری مرتفع گردد. نویسنده از موانع و چالش‌های پیش روی برخورداری از مواهب این فرصت غافل نیست اما یقین دارد که هنوز در سطح محلی نیز ظرفیت‌ها و فرصتهای زیادی بر زمین مانده است و با بهره‌گیری از اختیارات مدیریت استانی می‌توان انتظار داشت که از این فرصت مرزی نهایت بهره‌وری و برخورداری رقم بخورد.

در مرحله بعد همانطور که همه صاحبنظران و مسئولان مربوطه واقفند، جاده و راه زیربنای توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود و بزرگراه بین‌المللی‌ ارومیه_سرو سالیان درازی است که در حسرت بهره‌برداری است و علیرغم پیشرفت قابل توجه به ویژه طی چند سال اخیر هنوز به اتمام نرسیده است لذا انتظار بجا این است که این اتوبان در اسرع وقت به اتمام برسد تا در سایه برخورداری از این آزاد راه، مسیر پیشرفت و توسعه منطقه تسهیل گردد. علاوه بر این جاده‌های اصلی منطقه صومای یعنی نیازمند بازسازی و مرمت جدی است که امیدوارم در این سفر مورد نظر مساعد مقام عالی دولت در استان واقع گردد.

بخش صومای‌ و برادوست علی‌رغم برخورداری از رودخانه‌های دائمی و منابع آبی نسبتاً خوب از کم آبی زمین‌های مستعد کشاورزی و باغداری رنج می‌برد چرا که آبها در دره‌ها روانند و دشتهای حاصلخیز مرتفع از این آبها هیچ بهره‌ای نمی‌برند. سد بردوک با وجود اینکه سال‌ها پیش مراحل مطالعاتی خود را پشت سر گذاشته است و قدم‌هایی هم در این راستا برداشته شد اما به بهانه خشک شدن دریاچه ارومیه متوقف شد رودخانه‌ای که نه آبش به دریاچه می‌رسد و نه چرخ معیشت کشاورزان منطقه را می‌چرخاند در عوض امروزه صدها حلقه چاه حفر شده آبهای زیرسطحی و ذخایر استراتژیک آبی را تهدید می‌نماید امید است که با در دستور قرار گرفتن دوباره سد بردوک، هزاران هکتار از زمینهای دیمی به زیر پوشش آبیاری مکانیزه رفته و ده‌ها روستا از خطر خالی شدن سکنه رها و صدها خانوار از درآمد پایدار برخوردار شوند.

با توجه به موقعیت مرزی منطقه و ظرفیت‌های ویژه در امر کشاورزی و باغداری انتظار می‌رود با حمایت‌ها و مشوق‌های لازم سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در منطقه ترغیب و مورد حمایت جدی قرار گیرند چرا که جذب سرمایه‌گذاری در صنعت‌های مرتبط می‌تواند به اشتغال‌زایی، درآمد پایدار و بطور کلی رونق و شکوفایی منطقه بسیار کمک کند.م

هانطور که ذکر شد این منطقه با داشتن ظرفیت‌های گوناگون قابلیت تبدیل شدن به قطب کشاورزی و باغداری را دارد، بنابراین با در نظر گرفتن نقش مهم بخش کشاورزی و باغداری در تولید غذا، اشتغال، حفاظت از منابع طبیعی، بهبود زندگی کشاورزان به عنوان بخش عظیمی از جمعیت منطقه، استفاده بهینه از منابع طبیعی و انسانی در جهت پایداری تولید و ایجاد ثروت و در نتیجه زدودن محرومیت از سطح روستاها و توسعه مناطق محروم بعنوان جایگاه‌های اصلی تولید و تامین امنیت غذایی و تأثیر آن بر سایر عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی؛ بکارگیری متدهای مدیریتی و حمایتی در اجرای روش‌های کشاورزی پایدار و پربازده و توسعه مناطق محروم، از اهمیت بسزایی برخوردار است، مورد دیگری که در این مبحث بسیاری از مردم منطقه را درگیر نموده است و باعث ایجاد اختلاف و آزردگی خاطر بسیاری از مردم منطقه شده است مربوط به موضوع زمین‌های منابع طبیعی و نحوه برخورد با این مسأله است که نیازمند مدیریت هوشمندانه و حساب شده است.

بخش صومای و برادوست از جاذبه های گردشگری، تاریخی، طبیعی مختلفی برخوردار است که تاکنون از اندک توجه مسئولان مربوطه محروم بوده‌اند، آبشار خورخورا، قلعه بردوک، قلعه تاریخی “کُنه مِش” در دو کیلومتری روستای گل شیخان، مقبره صخره‌ای موسوم به «كه‌لا خرابه» فيروزيان مربوط به دوران اورارتویی، کلیسای تاریخی صورمان‌آباد، تپه‌های تاریخی ممکان و روستای باژرگه، قلعه تاریخی «چخته‌به‌ر» در حدفاصل روستاهای باوان و گیچه، بازارچه‌ مرزی، طبیعت زیبا از جمله جاذبه‌های جذب مسافر و گردشگر می‌باشند که در صورت حمایت و پشتیبانی فرصت‌های مناسبی را متوجه منطقه خواهد کرد.

ثبت و گنجانده شدن اماکن گردشگری صومای برادوست نیز همچون سایر جاذبه‌های گردشگری استان در فهرست اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان کمک شایانی در ارتقای جذب توریسم و گردشگر خواهد داشت اما متأسفانه این ابنیه‌ها و آثار با بی‌مهری مسئولان مواجه بوده و تاکنون هیچ‌گونه اطلاع رسانی و یا تبلیغاتی مبنی بر وجود چنین ظرفیت‌های گردشگری نشده است.

از سوی دیگر منطقه صومای و برادوست با وجود زمینه‌های مساعد، از کمبود و ضعف زیرساخت‌ها رنج می‌برد که جناب استاندار از نزدیک به این مسأله پی خواهد برد لذا مشارکت دادن و پرورش استعدادهای بومی در ساختار اداری و مدیریت مناطق به توزیع عادلانه و منصفانه ارزش‌ها، امکانات و قدرت کمک می‌کند که این امر سالیان سال مطالبه به حق مردم مناطق کردنشین شهر ارومیه و استان تابعه‌اش می‌باشد، با کمال تأسف باید خاطرنشان کرد که الگوی رفتاری چندین ساله مدیریت و مسئولان شهرستان ارومیه بر اساس ترجیح قومی است و همین امر باعث اختلاف قابل توجه سطح پیشرفت مناطق و بخش‌های مختلف شهرستان ارومیه شده است. بنابراین توجه به ظرفیت‌های انسانی و استعدادهای منطقه بسیار حائز اهمیت است منطقه صومای و برادوست از جوانان، نخبگان و نیروهای مستعدی برخوردار است که هنوز به طور شایسته مورد استفاده قرار نگرفته‌اند امروزه فارغ‌التحصیلان زیادی در رشته‌های مختلف جهت یافتن شغل و حرفه درخور و شایسته به مناطق دیگر و یا خارج از کشور نقل مکان می‌کنند در صورتی که اگر حمایت‌های لازم از آنان انجام بگیرد آنان بهترین فرصت‌های سازندگی منطقه هستند.

مسئولان باید توجه جدی داشته باشند که توسعه يکپارچه و متوازن از موضوعات اساسی در برنامه‌ریزی منطقه‌ای است که به عنوان يکی از پيش نيازهای مهم توسعه پايدار انسانی محسوب می‌گردد و بر توازن شرايط زندگی و جنبه‌های گوناگون توسعه برای تمامی مردم تأکید می‌نماید.

آموزش و پرورش از ارکان بسیار مهم و اساسی است که محرومیت و مشکلات آنان به سایر بخش‌های جامعه سرایت کرده و تأثیر بسزایی در پسرفت و عقب‌ماندگی جامعه دارد، متأسفانه وضعیت این نهاد مهم در منطقه صومای و برادوست تعریف چندانی ندارد و نیازمند توجه جدی است، مدارس بافت قدیم، کمبود فضاهای آموزشی در سطوح مختلف، استفاده از کانکس، نبود وسیله ایاب و ذهاب دانش‌آموزان نیاز به بررسی و توجه ویژه دارد، مشکلات مربوط به این حوزه به ویژه در ارتباط با دانش‌آموزان دختر بسیار اسفناک است.

در حوزه ورزش هم زیرساخت‌های لازم وجود ندارد و برای سالیان متمادی است که به مناسبت‌های مختلف دوره‌ها و تورنمنت‌های مختلف ورزشی در منطقه برگزار و اجرا می‌شود و سطح این مسابقات نشان‌دهنده پتانسیل و ظرفیت استعدادهای ورزشی منطقه است که متأسفانه حتی از یک زمین چمن ورزشی در این منطقه محروم است.
این موضوع امروزه کاملاً بدیهی است که هزینه در حوزه جوانان و نوجوانان در اصل سرمایه‌گذاری است که هم باعث امید و نشاط و بالندگی در جامعه شده و هم از بسیاری از ناهنجاری‌ها و معضلات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی پیشگیری می‌نماید.

آموزش و پرورش، ورزش و فرهنگ و هنر می‌تواند سه ضلع مثلث مقابله با تهاجم فرهنگی منطقه باشد، با توجه به موقعیت مرزی منطقه و تلاش همسایگان جهت نفوذ فرهنگی و پیشبرد اهداف‌شان، و با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های فرهنگی و هنری منطقه پیشنهاد می‌کنم که خانه فرهنگ و هنر منطقه صومای و برادوست تشکیل شود تا در کنار حفظ و حراست از مرزهای جغرافیایی، مرزهای فرهنگی هم از هرگونه تعرض و دست‌اندازی مصون بماند.

در حوزه روستایی برخی از روستاها در معرض حوادث غیرمترقبه نظیر سیل قرار دارند که از آن جمله روستاها می‌توان به روستاهای مافران، عمرآباد ، برده‌رش، میرآباد، سیدان، جوجهی، بردوک، کوران، خره‌گوش، مینگول، باوان، جلقران، قصریک، صورمان ‌آباد و چند روستای دیگر اشاره کرد. لازم به ذکر است که اجرای طرح هادی نیز در برخی از روستاها به صورت نیمه کاره رها گردیده و سرانه دریافتی امروز دهیاری‌ها استطاعت کافی برای تکمیل و اجرای باقیمانده طرح نمی‌نماید لذا لزوم بازنگری در سرانه دهیاری‌ها جهت رسیدگی تمام و کمال به امورات و مشکلات روستاها بسیار ضروری و حیاتی است.

نهایتاً اینکه منطقه صومای برادوست ارومیه از جمله مناطقی می‌باشد که به جهت برخورداری از مناظر طبیعی و همچنین همجواری با کشور ترکیه که به نوعی دروازه ورود به اروپا محسوب می‌گردد تا به امروز توجهی درخور ظرفیتها و پتانسیل‌هایش دریافت ننموده است.

نویسنده با امید به حل مسائل ذکر شده هشدار می‌دهد که در صورت عدم رسیدگی به این مشکلات، به ویژه منطقه صومای با خطر خلأ جمعیتی مواجه است و موج مهاجرت از اقشار مختلف در این منطقه بسیار مشهود است و روستاهای این منطقه اکنون با خلأ جوانان و نیروی فعال، خلّاق و سازنده مواجه است که امید سازندگی و آبادانی منطقه هستند این مسئله مهم در پی خود معضلات دیگری نیز خواهد داشت.

زیرساخت‌های نامناسب؛ کمبود امکانات؛ و عدم سرمایه‌گذاری در منطقه صومای برادوست باعث عدم شکوفا شدن استعدادهای منطقه و ناشناخته ماندن جاذبه‌ها در این منطقه مرزی شده است.

با توسعه و مهیا کردن زیرساخت‌ها برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی توسط دولت، منطقه صومای برادوست به طور چشمگیری متحول خواهد شد و بدین ترتیب شاهد رشد اقتصادی و سطح کیفی زندگی در منطقه خواهیم بود.

منطقه صومای برادوست و به خصوص شهر مرزی سرو به دلیل همجواری با کشور ترکیه نه‌تنها می‌تواند دروازه ورود و خروج گردشگران زیادی به منطقه باشد بلکه استعداد بالقوه‌ای در تبدیل شدن به قطب گردشگری شمال‌غرب کشور را نیز دارد.د

رپایان باید تاکید کرد که با در نظر گرفتن تمامی کمبودها و کم‌کاری‌ها، مسئولین استان می توانند با هموارتر ساختن و آماده کردن شرایط مناسب برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و معرفی استعدادهای بالقوه منطقه اقدامات موثر و مفید زیادی را انجام دهند.