آب و هوای مناسب، زمین حاصلخیز و تخصص مردم آذربایجان غربی در کشت محصولات کشاورزی سبب شده تا در تاریخ نیز همواره از این منطقه به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور یاد شود که احداث اولین دانشکده کشاورزی ایران در دانشگاه ارومیه گواهی بر این امر است؛ اما گویا محصولات کشاورزی این منطقه در عصر نوین که نیازمند صادرات و فراوری است با آفتی به نام ” ضعف مدیریتی” عجین شده که شرایط را برای عرض اندام دلالان هموارتر کرده است.

هرچند مدتی تا برداشت سیب درجه یک و ۲ در آذربایجان‌غربی زمان باقی است اما همین نابسامانی موجود در وضعیت بازار سیب درجه ۳ یا همان صنعتی که از آن به عنوان سیب زیردرختی نیز یاد می‌شود، نشان می دهد در حالت کلی امسال نیز با مشکلات متفاوتی در مدیریت بازار رو به رو خواهیم بود.

افزایش ۶۰ درصدی برداشت سیب زیر درختی در آذربایجان‌غربی

در مرحله نخست تلاش کردیم تا میزان تولید سیب زیر درختی در آذربایجان‌غربی را استخراج کنیم؛ “نادر صادقی” معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌غربی با اعلام اینکه میزان برداشت سیب زیر درختی در استان به ۴۰۰ هزار تن رسیده است، گفت: این میزان برداشت نسبت به سال گذشته بیش از ۱۵۰ هزار تن افزایش داشته است.

وی همچنین با اعلام اینکه پیش بینی می‌شود طی سال جاری بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن سیب در آذربایجان‌غربی برداشت شود، اظهار داشت: برداشت سیب در استان حدود ۳۰۰ هزار تن بیشتر از سال گذشته خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه آذربایجان‌غربی قطب تولید کسنانتره کشور است، افزود: به نظر می‌رسد مشکلی در خرید سیب زیر درختی در استان وجود نداشته باشد.

قیمت خرد تضمینی سیب صنعتی ۱۵۰۰ تومان اعلام شد

تعیین قیمت هر کیلو سیب صنعتی بر اساس قیمت جهانی کنسانتره، مصوبه جلسه یک ماه قبل دولت و صنعتی ها بوده است؛ “محمدمهدی شهریاری” استاندار آذربایجان غربی قیمت خرید تضمینی سیب صنعتی را ۱۵۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: کارخانجات از خرید سیب های انباشت شده در کنار جاده ها خودداری کرده و باغداران نیز سیب خود را به کارخانه ها یا جایگاه های قانونی بفروشند.

وی افزود:  هدف نهایی در تعیین قیمت تضمینی برقراری یک رابطه عادلانه در عرضه و تقاضا جهت حمایت از کشاورزان است.

وی با اشاره به اینکه نباید دسترنج یکساله کشاورزان به جیب برخی دلال و واسطه برود، ادامه داد: جهاد کشاورزی باید علاوه بر اعلام عمومی محل جایگاه های جمع آوری قانونی، بستر دریافت مجوز برای ایجاد ایستگاه های جمع آوری قانونی را نیز تسهیل و تسریع بخشد تا بر تعداد این مراکز افزوده شود.

خرید سیب زیر درختی به نصف قیمت مصوب!

پس از اعلام نظر دولتی‌ها در رابطه با قیمت سیب زیر درختی، بر آن شدیم تا برای اطلاع از آخرین وضعیت خرید و فروش سیب در برخی از مراکز فروش حضور میدانی داشته باشیم؛ شاید همین انباشته شدن تن‌ها سیب زیر درختی در مراکز خرید و فروش که رو به فاسد شدن دارند، بیان واضحی از وضعیت موجود باشد؛ به هر حال به سراغ چند کشاورز حاضر در یکی از این مراکز می‌رویم؛   “رجب” کشاورزی ۶۵ ساله اهل انزل ارومیه است؛ او با انتقاد از نبود برنامه دولتی‌ها برای ساماندهی بازار سیب در منطقه مدعی می شود که قیمت هرکیلوگرم سیب زیر درختی را بیشتر از ۸۰۰ تومان نمی‌خرند.

اظهارات کشاورزان نشان می‌دهد که قیمت واقعی خرید سیب زیر درختی حتی نصف قیمت مصوب نیز نیست؛ کشاوزران مدعی می‌شوند که بسیاری از سیب های زیر درختی جمع آوری شده به دلیل نبود صرفه اقتصادی دفن یا دور ریز می‌شوند

حاکمان بازار سیب، دلالان هستند!

“احمد” یکی دیگر از کشاورزان منطقه مدعی می‌شود که عملا تصمیمات آخر در قیمت و نحوه خرید سیب های زیر درختی را به جای دولتی ها، دلالان می‌گیرند؛ وی حتی به موضوع دیگری نیز اشاره می‌کند و ادعا دارد که برخی از کارخانه‌های کنسانتره پشت پرده دلال بازی‌های بازار سیب درختی هستند.

وی با بیان اینکه بار سیب زیر درختی‌اش چهار روز است که مقابل کارخانه کنسانتره تخلیه نشده است، می‌گوید: از هر کامیون که ۱۰ تن سیب بار شده، حدود ۲ تن در این کش و قوس انتظار، خراب می‌شود!

کشاورزان با بیان برای هر روز تاخیر در تخلیه، کامیون‌های حمل بار بیش از ۳۰۰ هزار تومان اضافه خواب می‌گیرند، اعلام کردند که هیچ برنامه کارشناسی برای حمایت از کشاورزان وجود ندارد.

آیا کارخانه‌ها با دلالان هم دست هستند؟

جمعی از کشاورزان که کنار خبرنگار ایرنا به بیان مشکلاتشان ایستاده‌اند؛ مدعی می‌شوند که برخی از کارخانه‌های کنسانتره برای خرید پایین سیب زیر درختی با دلالان دست به یکی کرده‌اند.

آنان می‌گویند که دلالان هماهنگ با برخی از این کارخانه‌های کنسانتره قیمت بازار را تا حدی پایین نگه می‌دارند که کشاورز یا باید راضی به خراب شدن محصولات خود شود یا به پایین ترین قیمت محصولات خود را تحویل دلالان و کارخانه‌ها دهد.

کشاورزان همچنین می‌گویند: ” برای فروش سیب زیر درختی به طور مستقیم به کارخانه‌های کنسانتره مراجعه کردیم تا دست دلالان از بازار کوتاه شود ولی متاسفانه صنعتی‌ها نیز به کشاورزان پشت کردند”.

آنان اضافه کردند: ” کارخانه‌ها به ما اعلام کردند که خط تولید آنان با مشکل فنی رو به رو شده و فعلا قادر به خرید نیستند ولی همه ما می دانیم که تمامی این‌ها بهانه برای خرید در قیمت پایین می‌باشد”.

کارخانه‌های تولید کنسانتره چرا در خرید سیب زیر درختی تعلل می‌کنند؟

برای بررسی ادعای کشاورزان به یکی از کارخانه‌های تولید کنسانتره در آذربایجان‌غربی مراجعه کردیم؛ مدیر یکی از این کارخانه‌ها که شرط انجام مصاحبه را عدم انتشار نامش اعلام کرد در پاسخ به سوالات خبرنگار ایرنا در رابطه با چرایی تعلل در خرید سیب زیر درختی گفت: با توجه به شرایط آب و هوایی طی سال جاری برداشت سیب زیر درختی حدود ۲۰ روز زودتر از پیش بینی انجام شده وارد بازار شده است و از این رو کارخانه‌های تولید کنسانتره غافلگیر شدند.

وی افزود: همین برداشت زودهنگام سبب شد که تمامی برنامه‌های ما عملا به هم بریزد و مشکلات مربوط به خرید به موقع حاصل شود.

آیا سرنوشت سیب زیر درختی آذربایجان‌غربی به یک باد وصل است؟

هرچند قیمت مصوب خرید سیب زیر درختی یک هزار و ۵۰۰ تومان اعلام شده اما گویا همین قیمت به یک باد بند بوده است تا نصف گردد و دست کشاورز زحمت کش را در حنا بگذارد.

“اکبر کرامتی” رییس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با خبرنگاران گفته که وزش باد سبب افزایش تولید سیب زیر درختی و برداشت زود هنگام این محصول کشاورزی شده است.

وی با اشاره به جلسات مشترک دولتی‌ها با واحدهای صنعتی اعلام کرد که خرید تضمینی سیب زیر درختی به عهده سازمان تعاون روستایی گذاشته شد.

رییس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با تاکید بر اینکه کشاورزان نگران فروش محصولات خود نباشد، گفت: طبق هماهنگی صورت گرفته، بخشی از تولید سیب زیر درختی آذربایجان‌غربی به تعدادی از کارخانه‌های کنسانتره فعال در خارج از استان انتقال خواهند یافت و بخشی دیگر نیز به خارج از کشور صادرات می‌شوند.

البته کرامتی هیچ اشاره ای به اینکه صادرات سیب زیردرختی به کدام کشورها و تحت چه شرایطی صورت خواهد گرفت، نکرده است؛ اما آنچه که نمایان است شمارش معکوس برای مدیریت سیب زیر درختی ارومیه آغاز شده و در حال طی اضافه وقت‌های خود می‌باشد؛ اما سوال اصلی که در اذهان خطور می‌کند این است که با توجه به تکرار سالانه این چالش تدبیری برای این موضوع اتخاذ نمی‌شود و مدیریت این مشکل به وقت‌های اضافه می‌کشد؟

آنطور که مشاهده می‌شود در این میان دولت مجبور است در همین وقت‌های اضافه، مشوق های صادراتی کلان به صادر کنندگان بدهد و در این بین باز سر کشاورز بی کلاه می ماند و کارخانه دار و صادر کننده سود کلانی را به جیب می زند.

تایید رسمی دخالت برخی‌ کارخانه‌ها در تعیین قیمت سیب!

استاندار آذربایجان‌غربی ضمن انتقاد از دخالت برخی از کارخانجات در تعیین قیمت سیب، گفت: به هیچ فرد، دستگاه و کارخانه‌ای اجازه ضایع کردن حق کشاورزان را نخواهیم داد.

محمد مهدی شهریاری با انتقاد از برخی از کارخانه‌داران در ارتباط با انباشت سیب‌های استان در کنار جاده‌ها، اظهار کرد: متأسفانه برخی از افراد نسبت به ایجاد ایستگاه‌های خرید سیب در کنار جاده‌ها اقدام کرده و در چرخه خرید و فروش این محصول اختلال ایجاد می‌کنند.

وی ضمن تأکید بر جلوگیری از چنین اقداماتی در سال جاری توسط دستگاه‌های مربوطه، بیان کرد: نباید کارخانجات در تعیین قیمت خرید سیب دخالت کنند.

استاندار آذربایجان‌غربی عنوان کرد: اجازه نمی‌دهیم حقوقی از کشاورزان ضایع شود، در همین راستا محدودیت‌هایی برای کارخانه‌داران اعمال خواهد شد تا هیچ قانون‌شکنی صورت نگیرد.

وی تعامل باغداران و کارخانه‌داران را عاملی بر ادامه روند مطلوب تولید سیب در استان دانست و یادآور شد: این تعامل باید دوطرفه باشد تا از مشکلات آتی همانند کاهش سطح باغات و تعطیلی کارخانجات جلوگیری شود.

انتقاد استاندار آذربایجان‌غربی از آمارهای اعلامی جهاد کشاورزی!

استاندار آذربایجان‌غربی ضمن انتقاد از سازمان جهاد کشاورزی استان، اضافه کرد: آمار اعلامی تولید سیب از سمت این سازمان باید به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد تا بتوان متناسب با آمار واقعی برای آینده سیب استان تصمیم‌گیری کرد.

باغ های سیب در همه شهرهای استان آذربایجان غربی وجود دارد ولی ارومیه با اختصاص حدود ۴۵ درصد از این باغ ها در رتبه اول و شهرهای سلماس، مهاباد، اشنویه، نقده و میاندوآب در ردیفهای بعدی قرار دارند.

امسال ۸۲ مرکز، کار خرید را بر عهده خواهند داشت که شامل  ۴۰ مرکز متعلق به سازمان تعاون روستایی، ۳۰ مرکز بخش خصوصی دارای مجوز از سازمان جهاد کشاورزی و ۱۲ سردخانه ذخیره سازی میوه است.

سال گذشته در کل ۸۸۵ هزار تن سیب درختی به کشورهای خارجی صادر شد که حدود ۷۰ درصد از این میزان محصول تولیدی استان از آذربایجان غربی بود که ۳۲۶ میلیون ارز آوری  برای کشور داشت که باید تمهیدات لازم برای توسعه صادرات محصول سیب در بازارهای جهانی فراهم شود.

آذربایجان غربی به عنوان بهشت محصولات باغی و حتی زراعی در کشور مطرح است و انواع میوه ها با کیفیت مناسب در این استان تولید می شود که برای بهبود درآمد کشاورزان و همچنین کوتاه کردن دست واسطه ها، ارتقای کیفیت و کمیت تولید باید در دستور کار دولت مردمی سیزدهم قرار گیرد.