کارشناس مسکن گفت: مردم به منظور خوداظهاری اطلاعات سکونت و مالکیت می‌توانند از ۱۹ فروردین سال جاری در سامانه املاک و اسکان اقدام کنند.

مالیات بر خانه‌های خالی پس از گذر از هفت خوان بررسی کارشناسی بالاخره در مجلس شورای اسلامی دوره یازدهم در سال ۹۹ با اصلاحات اساسی مواجه شد تا اولین پایه مالیاتی تنظیمی بازار مسکن در کشور پس از گذشت ۱۰ سال از مطرح شدن ادبیات آن به شکل جدی پیگیری شود.

در شرایط کنونی، بازار مسکن از معضلی به نام تقاضای سرمایه‌ای یعنی همان افرادی که خرید فروش خانه را برای کسب سود انجام داده‌اند، رنج می‌برد و مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند مانع جدی برای ورود این تقاضا به بازار مسکن مهیا کند. در این شرایط با محدودیت تقاضای سرمایه‌ای و همچنین افزایش عرضه کل گرفته می‌توانیم، منظر ساماندهی و کاهش قمیت در بازار مسکن باشیم.

بر همین مبنا از تاریخ ۱۹ فروردین ماه سال جاری، فرآیند خوداظهاری مردم به منظور تکمیل آخرین اطلاعات سامانه ملی املاک و اسکان در تارنمای amlak.mrud.ir آغاز می‌شود و همه مردم باید در این فرآیند نسبت به ثبت اطلاعات مالکیت و سکونت خود اقدام کنند.

در همین راستا و به منظور آگاهی پیرامون این فرآیند به سراغ حسین عبداللهی، کارشناس مسکن رفتیم تا پیرامون این زمینه اطلاعاتی را به دست آوریم:

مشروح این گفتگو به شرح ذیل است:

*هر ملکی واقع در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر که بیش از  ۱۲۰ روز از سال خالی باشد، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شود

فارس: اخذ قانون مالیات بر خانه‌های خالی مدت‌ها است که در فضای کارشناسی کشور مطرح می‌شود، ممکن است مختصری پیرامون وضعیت کنونی این قانون توضیح دهید؟

عبداللهی: قانون مالیات بر خانه‌های خالی از سال ۱۳۶۶ در قوانین کشور وجود دارد، اما تاکنون اجرایی نشده است، در سال ۱۳۹۹ با اصلاحیه  مجلس یازدهم، برخی از ایرادات این قانون برطرف و شیوه اخذ مالیات بر خانه‌های خالی به روز شد. مالیات بر خانه‌های خالی قرار است در واحدهای مسکونی خالی در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر و برای تمام متراژها را در بر می‌گیرد.

فارس: خاطرم هست در قانون قبلی، برخی از متراژهای واحدهای مسکونی معاف از مالیات بود، حتی وزیر سابق راه و شهرسازی این معافیت مالیاتی را زمینه بی اثر شدن قانون تلقی می‌کرد، هرچند هیچ اقدامی در جهت اجرایی کردن آن انجام نشد، آیا این معافیت در شرایط کنونی لغو شده است؟

عبداللهی: در قانون گذشته، واحدهای مسکونی بالای ۱۵۰ متر مربع در شهر تهران و زیر ۲۰۰ متر در سایر شهرهای کشور از قانون معاف بودند، اما در حال حاضر با به روزرسانی انجام شده، اگر واحدهای مسکونی شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر در هر متراژی، در یک سال مالیاتی بیشتر از ۱۲۰ روز خالی باشد، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شود.

*مالیات بر خانه‌های خالی یک مسکن ۱ میلیاردی بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون در سال اول است

فارس: برآوردی از میزان مالیات بر خانه‌های خالی در سال اول دارید؟

عبداللهی: در شرایطی که افراد، واحد مسکونی خود را به بازار عرضه نکنند، باید در سال اول خالی بودن مسکن تحت مالکیت، ۶ برابر مالیات بر اجاره خود را در قالب مالیات بر خانه‌های خالی پرداخت کنند.

بر اساس محاسبه انجام شده میزان مالیات بر خانه‌های خالی برای یک واحد مسکونی ۱ میلیارد تومانی بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان در سال اول در نظر گرفته می‌شود و این رقم با گذشت زمان به صورت پلکانی رشد می‌کند.

فارس: در اظهارات‌تان به مهلت ۱۲۰ روزه اشاره کردید که پس از آن واحد مسکونی در صورت عرضه نشدن به بازار اجاره یا فروش مشمول پایه مالیات بر خانه‌های خالی می‌شود، جزئیات بیشتری از این مهلت را مطرح می‌کنید؟

عبداللهی: نکته قابل توجه آن است که مهلت ۱۲۰ روزه برای عرضه واحد مسکونی برای هر مالک جدید و قدیمی وجود دارد، اما اگر ملکی به صورت قول‌نامه‌ای خرید و فروش شود و نقل انتقال به صورت رسمی صورت نپذیرد، در این شرایط مهلت ۱۲۰ روزه‌ای برای مالک وجود نداشته و صاحب‌خانه جدید باید به منظور استفاده از مهلت تعیین شده نسبت به ثبت رسمی نقل و انتقال خود اقدام کند.

از طرفی مهلت در نظر گرفته شده برای واحدهای نوساز و پروژه‌های انبوه‌سازی متفاوت است، در واحدهای مسکونی نوساز، مدت زمان در نظر گرفته شده برای عرضه، ۱۲ ماه پس از صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی است.

برای پروژه‌های انبوه‌سازی نیز، ۱۸ ماه زمان پس از صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی در نظر گرفته شده است. علت این امر نیز حمایت از سازندگان واحد مسکونی قلمداد می‌شود.

*اشخاصی که بیش از ۵ خانه خالی دارند، ۲ برابر سایرین مالیات بر خانه‌های خالی می‌پردازند

فارس: آیا مالیات بر خانه‌های خالی واحد مسکونی که مالکش ۲ خانه بدون سکنه دارد با مالیات شخص حقیقی و حقوقی که تعداد خانه‌های خالی بسیاری را مالک است، برابر در نظر گرفته شده است؟

عبداللهی: در قانون آمده است که مالکانی که بیش از ۵ خانه خالی دارند و به بازار عرضه نمی‌کنند، ۲ برابر بیش از سایر مالکان باید مالیات بر خانه‌های خالی پرداخت کنند.

باید گفت، مالیات بر خانه‌های خالی توجهی به تعداد مسکن‌های در اختیار شخص نداشته و تنها مسئله خالی بودن سکونت‌گاه‌ها را مد نظر قرار می‌دهد، برای مثال اگر کسی ۱۰۰ واحد مسکونی داشته باشد و همه آن‌ها را به بازار عرضه کرده و اجاره بدهد، مشمول قانون مالیات بر خانه‌های خالی نخواهد شد، زیرا هدف از اخذ مالیات بر خانه‌های خالی عرضه به بازار مسکن است.

فارس: برخی معتقد هستند، علت خالی بودن واحد مسکونی متعلق به آن‌ها نبود مشتری برای فروش ملک است، فارغ از اینکه استدلال از منظر اقتصادی چه اندازه صحیح تلقی می‌شود، ظرفیت قانونی برای مواجه با این ادعا چیست؟

عبداللهی: قانون برای تسهیل این فرآیند، سامانه معاملاتی را ایجاد می‌کند که بر مبنای آن واحد مسکونی که به فروش نمی‌رسد با میانگین قیمت‌های روز منطقه به فروش گذاشته خواهد شد. اگر پس از ۲ بار عرضه ملک و پیدا شدن مشتری با قیمت عنوان شده، واحد مسکونی در بازار اجاره یا ملکی اجاره داده نشد یا به فروش نرفت، مالیات بر خانه‌های خالی اخذ خواهد شد، زیرا ادعای مالک مبنی بر به فروش نرسیدن خانه با پیدا شدن ۲ مشتری نقض شده و این ملک از نظر قانون جدید، مشمول اخذ مالیات بر خانه‌های خالی است.